Kies voor het leven

Bij wijze van Nieuwjaarsvoornemen

“Ik roep vandaag hemel en aarde als getuigen op: u staat voor de keuze tussen leven en dood, tussen zegen en vloek. Kies voor het leven, voor uw eigen toekomst en die van uw nakomelingen, door de HEER, uw God, lief te hebben, hem te gehoorzamen en hem toegedaan te blijven.” (Deut. 30,19-20a)

Je hoeft niet in God te geloven en Hem te gehoorzamen door het vervullen van zijn geboden om voor het Leven te kiezen. Als je voor het leven kiest is iedereen daarmee gebaat. Voor het leven kiezen impliceert empathie, medemenselijkheid en humaniteit. Ook andere levensvormen zijn daarin betrokken. Voor het leven kiezen houdt in dat je nadenkt over je handelen en over de consequenties daarvan. Schaden ze iemand, schaden ze iets? Op korte maar ook op lange termijn. Een akkerland of weiland overgieten met mest om zo een hogere opbrengst aan mais  of bijvoorbeeld gras te verkrijgen is op de lange termijn dodelijk voor veel andere planten. Jouw opbrengst gaat omhoog maar de soortenrijkdom neemt af. Is dat een keuze voor de natuur? Ik dacht van niet. De mammon regeert hier en niet de keuze voor het leven. Hetzelfde geldt voor de behandeling van het akkerland met pesticide. Alles wat er niet op hoort in jouw ogen als boer dient dus te verdwijnen. Dat noem ik totalitair denken. De uitverkiezing van het ene ten koste van het andere. Slogans propageren dat boeren de natuur beschermen zijn dus regelrechte leugens, de goede niet te na gesproken die een bedrijf runnen dat wel rekening houdt met diversiteit, soortenrijkdom, en dat voorkomt dat landbouwgif gebruikt moet worden. Ook de opslag van mest en de verspreiding kan veel plant- en diervriendelijker. Maar als de boer leningen afgesloten heeft om te kunnen groeien hangen deze als een strop om zijn nek en gelden er andere principes. Er moet kost wat kost winst worden gemaakt. Kost wat kost. Maar dat is korte termijn, op de lange termijn is alles dood en gaat alles dood want zonder insecten, zonder soortenrijkdom, zonder diversiteit in dieren en planten is er geen toekomst. Het leven is uitgevaagd omwille van de winsten. Waarom wel massaal protesteren tegen overheidsregels en niet tegen de concerns die de prijzen van de producten bepalen en die boeren in een keurslijf dwingen omdat de klant zogenaamd koning is? Kwaliteit heeft zijn prijs.

Kiezen voor het leven is het omgekeerde van de keuze voor de dood. Misschien wordt die keuze voor de dood niet bewust gemaakt maar velen worden in hun leven handlanger van de dood. Ik denk aan de wapenproductie, de wapenhandel, de wapenlobby. Ik denk aan de drugsproductie en verspreiding, de misdaad die dat met zich meebrengt. De mensenhandelaren, de uitbuiters van kinderen (meer dan 150 miljoen kinderen die kinderarbeid verrichten vaak in onmenselijke omstandigheden), (meer dan 50 miljoen kinderen op de vlucht in deze wereld). Zij zijn allen handelaars in dood, handlangers van de dood. Als alleen de mammon telt, de winst en wanneer economie de enige leidraad is in het handelen en alle ethiek terzijde wordt geschoven klopt de dood aan de poorten. Misschien eerst verdekt, gecamoufleerd, onder valse voorwendselen zoals de leuze ‘dat iedereen deelt in de welvaart als…’ Maar de duivel schijt op de grootste hoop, luidt het spreekwoord. De rijken en machtigen delen niet maar stapelen slechts op. En aan de onderkant van de samenleving worden mensen weggezet als profiteurs, luiaards en asocialen. Politici die pleiten voor harde repressie om misbruik van gelden tegen te gaan die de overheid uitkeert lopen zelf tegen de lamp als het om misbruik van gemeenschapsgeld gaat: onterechte reiskostenvergoeding, woonkosten en andere uitgaven die onder het tapijt verdwijnen. Wie bewaakt de bewakers. Zij die het hardste roepen deugen vaak het minst. Zij die er het eerste bij zijn om met een vinger te wijzen, hebben meestal zelf veel te verbergen. Ze zijn lakeien van de handlangers van de dood. Zij worden soms omgekocht, en ze worden daardoor corrupt en zitten aan hun zetel vastgeplakt. Niet de groep die ze politiek moeten vertegenwoordigen bepaalt hun handelen maar de positie die ze innemen in het politieke en maatschappelijke spel. Rechts extremisten gebruiken het politiek systeem om aan de macht te komen, om het racisme salonfähig te maken, om hun politieke standpunten uit te dragen alsof het de gewoonste zaak van de wereld is als vorm van vrije meningsuiting. Ze vergeten voor het gemak maar even dat er een walm, een stank van dood uit hun woorden opstijgt. De geschiedenis heeft hen niets geleerd. Het concentratiekamp en het uitmoorden van de tegenstanders is nooit ver weg als zij aan de macht komen. Hoe ver kun je gaan in het vertrouwen van mensen en in het hooghouden van een democratisch ideaal als dit soort types aan de deuren van de democratie rammelen? Ze willen strijd, daar pleiten ze openlijk voor, elk middel is geoorloofd om hun strijd te strijden en te winnen. Satansknechten – moordenaars in spé, handlangers van de dood. Willen wij zo’n wereld waarin geweld en de macht van de sterkste regeert?

“Besef goed, vandaag stel ik u voor de keuze tussen voorspoed en tegenspoed, tussen leven en dood. Wanneer u zich houdt aan de geboden van de HEER, uw God, zoals ik ze u vandaag heb gegeven, door hem lief te hebben, door de weg te volgen die hij wijst, en zijn geboden, wetten en regels in acht te nemen, dan zult u in leven blijven en in aantal toenemen, en dan zal de HEER, uw God, u zegenen in het land dat u in bezit zult nemen. Maar als u hem de rug toekeert en weigert te luisteren, als u zich ertoe laat verleiden neer te knielen voor andere goden en die te vereren, dan zeg ik u op voorhand dat u te gronde zult gaan.” (Deut. 30,15-18a)

Of je nu gelovig bent of niet, of je nu tot een religie behoort of niet, de keuze voor het leven geldt voor iedereen. Misschien moeten middelbare scholen ook kleine klimaatconferenties organiseren, of universiteiten en hogescholen, om zo leerlingen en studenten te betrekken bij het algemene debat en het algemeen belang. Om hen uit te nodigen zelf macht in handen te nemen en politieke consequenties hieruit te trekken. De jongeren zijn de erfgenamen die op korte en middellange termijn de toekomst gaan bepalen. Als de ouderen de boel verzieken door uitstel en uitstel en uitstel omdat ze hun eigen posities niet willen ondermijnen, hun zekerheden en inkomsten – kortom hun geloof in de mammon niet willen opgeven voor een betere wereld, een wereld waarin leven leidraad is en niet de dood, dan volstaan demonstraties niet en marsen (in de grote steden). Dan moet er veel meer gebeuren, aan de basis, door jongeren die samenwerken, door jongeren die op basis van kennis en inzet politici onder druk zetten en afserveren als zij tegen dovemans oren praten. Shaming and blaming – why not? Dat is toch de manier waarop het tegenwoordig niet meer anders kan, zo lijkt het wel? Een keuze voor het leven is ook een keuze voor luisteren naar elkaar. En van aanmoedigen en ergens voor staan. Je niet laten ringeloren, hoe mooi er ook gesproken wordt. De toekomst, jouw toekomst staat op het spel. Tijd voor echte actie.

John Hacking

12 december 2019