Kinderbijbelpraat

Meer afbeeldingen van mijn werk: Saatchi –  Weebly – Behance

KINDER – BIJBEL – PRAAT

‘Hoe laat je kinderen op een leuke en aansprekende wijze kennis maken met de bijbel?’ Deze vraag kwam jaren geleden bij mij op en daarnaast: ‘wat kan de pa­rochie kinderen bieden buiten het katechetisch aanbod dat op scholen plaatsvindt?’
Het doorgeven van bijbelverhalen en de wijze waarop dit gebeurt is in grote mate afhankelijk van inspirerende mensen want het gaat in de parochie niet allereerst om het halen van katechetische doelen. De parochie is bij uitstek een plek waar inspira­tie doorgegeven kan worden aan een nieuwe generatie.
Dit uitgangspunt leidde ertoe dat wij ‘maar’ zijn begonnen. Een leuke naam werd bedacht: Kinder-Bijbel-Praat. Praten over de bijbel, maar vooral ook doen en bele­ven, dat stond centraal. Samen met enkele ouders hebben wij een programma gemaakt voor kinderen in de leeftijd van groep 4-8.
Centraal daarbij stond de belevingswereld van het kind. Wat zou je als kind graag willen horen en wat spreekt je aan. We besloten dan ook bij de kinderen zelf te beginnen door hun ervaring tot uitgangspunt te nemen. Daarbij is het belangrijk dat je goed luistert, zowel naar de kinderen als naar de ouders, als naar jezelf. Tenslotte zijn alle volwassenen zelf ook eens kind geweest.
Welke verhalen zouden kinderen aanspreken? Dat was niet zo moeilijk te beant­woorden: spannende verhalen, verhalen waarin iets gebeurt, waarin kinderen zich­zelf kunnen herkennen.
Hoe moet je die verhalen dan brengen en presenteren? Voorlezen is één manier, maar beter is het met eigen woorden navertellen en tijdens het verhaal de kinderen deelgenoot maken, als het ware de kans bieden om in te stappen.
Blijft het dan bij verhalen vertellen? Zeker niet, eerst moet het verhaal landen en kun je er samen over praten, vragen stellen, opmerkingen van kinderen uitdiepen en toelichten. Vervolgens kies je een methode of een werkvorm om met het verhaal te gaan werken. Een tekening of schilderij maken is er een van, een toneelstukje waarin je het verhaal naspeelt is een andere werkvorm.
We hebben in de loop der jaren van alles bedacht en gedaan: dia’s geschilderd en samen bekeken (verhaal van Jona naverteld op dia), gewandeld in het park met opdrachten (het scheppingsverhaal), een speurtocht in het dorp (de uittocht), een toneelstuk in de tuin of binnen, het beschilderen van eigen t-shirts met je favoriete dier toen dieren uit de bijbel centraal stonden, het maken van een totem en het bekijken van de Chinese horoscoop in het zelfde jaar, het opvoeren van een rol als koning, Jezus of apostel. Het bekijken van een video met beelden over het bijbelver­haal. Er zijn inmiddels talloze videofilms verkrijgbaar over deze bijbelse verhalen. Kinderen blijven geboeid door beelden, dat blijkt telkens weer.
Hoe kom je nou tot een goede keuze van verhalen? Ook dat is niet zo moeilijk. Allereerst moet je bij jezelf weten wat je wilt en wat je graag aan de kinderen zou willen vertellen. Wij zijn begonnen met de grote verhalen over de schepping, over Noach, Abraham en Mozes. Daarin gebeuren zoveel dingen die kinderen aanspre­ken en er zijn mooie films over gemaakt die nog regelmatig op tv verschijnen. Met een videorecorder kom je een heel eind.
Het jaar daarna hebben we de verhalen verteld over Jezus. De volgorde van het kerkelijk jaar was daarbij een goede leidraad. Rond kerst het kerstverhaal met een stukje kerstfeest vieren in een gezellig aangeklede ruimte, met Pasen speelden we de het laatste avondmaal na, met brood en wijn. Ook het verhaal van Hemelvaart hebben wij een keer uitgebeeld in een toneelstuk. Op eerste kerstdag vormen de kinderen van Kinder-Bijbel-Praat een levende kerststal in de kerk – in een echte stal met echte dieren.
Weer een jaar later waren de ‘wildwest’-verhalen uit de bijbel aan de beurt: oorlo­gen, geweld, en krijgstochten (o.a. Simson – Jozua – Gideon – David – Esther ). Maar ook de manier om daar goed mee om te gaan. Vorig jaar bespraken we allemaal verhalen uit de bijbel die op de een of andere wijze over dieren gingen: de walvis (Jona), de ezel (van Bileam), het kalf van goud (uit Exodus) en ga zo maar door. Dit jaar zijn de verhalen over engelen aan de beurt.
Kinder-Bijbel-Praat vindt gemiddeld acht maal per jaar plaats, een maal per maand, op woensdagmiddag direct na school. Kinderen kunnen hun lunchpakket meebrengen en daarna begint het. De bijeenkomsten duren een uur. Alle kinderen zijn wel­kom, gelovig of niet gelovig, katholiek en protestant. Ook ouders mogen meekomen om eens te ervaren hoe bijbelse verhalen eigentijds worden verteld.
Bij elke bijeenkomst is er iets lekkers en is er weer een andere werkvorm. Dat maakt het telkens weer leuk en anders. De kinderen genieten ervan. De grootte van de groep is wisselend. Soms zijn het er tien, soms wel vijfentwintig. Te grote groepen geeft logistieke problemen. Kinderen die liever van voetbal houden of die andere hobby’s hebben blijven weg. De werving op school en via de parochie trekt een bepaalde groep aan die graag meer wil weten over de bijbel. Op die wijze krijg je een leuke groep om mee te werken.
Wat levert het nou op? Leren doen de kinderen spelenderwijs. Dat is dus niet het hoofddoel. Het belangrijkste is dat ze mogen proeven van de geest die in de bijbel waait, hier en nu, in hun eigen leven en leefwereld. En dat gaat meestal moeiteloos. Daar zijn geen profeten voor nodig! Dus zeker het proberen waard in de eigen parochie.

14 oktober 1999 – parochie H.H. Engelbewaarders Badhoevedorp
John Hacking

Catechetische handreiking KINDER – BIJBEL – PRAAT – een voorbeeld

Acht bijeenkomsten rond bijbelverhalen met kinderen van groep 4-8.
rond DIEREN in de bijbel in het werkjaar 1998-1999.
Uitgangspunt:
De meeste kinderen zijn gek op dieren. Zij vormen een dankbaar onderwerp om mee aan de slag te gaan. Bijbelse dieren kunnen zo het uitgangspunt vormen om bijbel­verhalen eigentijds te presenteren.

Stap 1: Vorm een werkgroep met enkele ouders.

Met hen geef je de begeleiding van Kinder-Bijbel-Praat gestalte. Samen met de ouders wordt een programma gemaakt voor een heel jaar. Als de keuze eenmaal bekend is wordt deze gepresenteerd aan de kinderen (via affiches en een  persoon­lijke uitnodiging) via school en parochie. De uitwerking verschilt per keer. Meestal komt de begeleiding een week voor de uitvoering bij elkaar om de methode die elke keer wordt toegepast te kiezen en te bespreken. Alle ideeën zijn welkom. Ouders helpen op deze wijze mee hoe bijbelverhalen actueel gepresenteerd kunnen worden. Moeilijkheden rond het (te letterlijk) lezen van de verhalen komen we zo op het spoor. Taken kunnen worden verdeeld.

Stap 2: maak een keuze uit verhalen waarin dieren in de bijbel een specifieke rol spelen.

Stap 3: kies voor elke bijeenkomst een werkvorm.

Wij maakten in het jaar 1998-1999 de volgende keuze rond dieren en werkvormen:
1. De slang (het paradijsverhaal Genesis 2-3) – werkvorm: napraten over je lieve­lingsdier en wat daarbij komt kijken -uitwisselen van eigen ervaringen – wat ben je zelf in de Chinese horoscoop voor dier
2. De kikker (uit de tien plagen Exodus 7-11) – werkvorm: videofilm over de uittocht
3. De ezel (en Bileam uit Numeri 22-24) – werkvorm: rollenspel
4. De leeuw (en Simson Rechters 13-16) –  werkvorm: wij maken een eigen totem en lichten toe aan elkaar waar hij voor staat
5. De stier (als gouden kalf Exodus 32) – werkvorm: wij schilderen ons eigen dier op een t-shirt
6. De walvis (bij Jona) – werkvorm: wij maken dia’s waarin het verhaal wordt verbeeld en daarna worden de dia’s in volgorde vertoond en ieder kind vertelt zijn stukje van het verhaal dat hij heeft uitgebeeld.
7. Het lam ( bij Pasen/Pesach Exodus 12 en als lam Gods) – werkvorm: vervolg videofilm over de uittocht en nagesprek over Pasen en Jezus – (dit jaar hebben de kinderen van Kinder-Bijbel-Praat het verhaal van de intocht van Jezus in Jeruzalem, de voetwassing en het laatste Avondmaal nagespeeld tijdens een gezinsviering met Palmpasen in de kerk).
8. Een bezoek aan Naturalis-Leiden (museum over het ontstaan van de aarde, de planten, dieren en de mens) ter afsluiting (hele middag)

Stap 4: Integreer het project in een breder verband in de parochie – bijvoorbeeld laat de kinderen een rol spelen in bijvoorbeeld gezinsvieringen

Stap 5: Zorg voor een goede uitstraling in de parochie via werving en berichten van de kinderen hoe zij Kinder-Bijbel-Praat hebben beleefd.

Stap 6: Evalueer op het einde van het schooljaar en leer van de ervaringen

Wees niet bang om wat geld uit te geven voor activiteiten, een uitstapje en materiaal – het is de moeite waard.