Beheersing, Tao en genen

Beheersing, Tao en genen

Toen hij neerstortte

was in de draak van papier

geen ziel meer

Kubonta

Langzaam smelt de sneeuw.

Wolken omhullen bergen.

Een kraai krast.

Gyôdai

 

De wil om te heersen, te beheersen heeft iets treurigs. Een zekere mate van verdriet klinkt op de achtergrond mee. Het voelt als compensatie, het opheffen van een gemis. Natuurlijk zal de ‘heerser in spé’ dit waarschijnlijk niet zo ervaren. Het gevoel macht te hebben over kan ook een kick, een adrenalinestoot geven, een gevoel van voldoening en almacht. Maar dat is de buitenkant, of beter de ervaring van het effect als je al bent gaan wonen in je almachtsdromen en in je verlangens om te heersen. Als je huis er een is van controle houden over zoals een kasteel dat uitkijkt over het landschap. Elke geslaagde poging om je macht te doen gelden is dan tevens een bevestiging van die macht en van het verlangen dat eronder schuilt.

Maar waarom heb je dat nodig, dat gevoel van macht, van heersen over? Durf je niet los te laten, durf je niet je toe te vertrouwen aan het onbekende, het vreemde, dat wat gaat komen maar waar je nog niets over weet? Ik vermoed dat macht niet alleen te maken heeft met greep houden op maar vooral met wantrouwen. Het is het omgekeerde van durven vertrouwen. Het is het omgekeerde van varen op je gevoel en intuïtie om de dingen te doen die moeten gebeuren, die zoals de Taoïsten zeggen om ‘de wil van de hemel’ te volbrengen. Die ‘wil van de hemel’ kun je jezelf eigen maken, het kan deel uit gaan maken van je lotsbestemming. Nu praat ik natuurlijk heel erg vaag in de oren/ogen/hoofden van sommige lezers. Want wat moet je met een ‘wil van de hemel’ en wat is dat in godsnaam?

De ‘wil van de hemel’ is niet een of ander gebod dat vanuit den hoge, vanuit een hemelse positie of vanuit een God wordt gegeven en dat je dan zonder mitsen en maren moet gaan volgen. Het is geen bevel, geen commando van een reële persoon of godheid. Zo realistisch moet je het niet invullen alsof het ontstaat in een ik-jij relatie. Het is ook geen bijbels gebod of een suggestie vanuit geloven in een hogere macht. De ‘wil van de hemel’ heeft te maken met Tao, het onkenbare, het ongrijpbare maar alles bepalende. In het Taoïsme geldt:

Je kunt de wereld kennen zonder de voordeur te verlaten;
je kunt de Weg van de Hemel zien zonder naar buiten te kijken.
Hoe verder je gaat, hoe minder je weet.
De wijze weet zonder te gaan,
noemt ongezien
en volbrengt door niet-handelen.

Thuis blijven, naar binnen kijken, niet-handelen, zijn stappen op de weg naar het leren kennen van Tao, het alles omvattende. Dat staat dus haaks op de weg van de beheersing, het willen bepalen. Het mooie is nu dat je altijd al onderdeel bent van dit Tao, je hoeft er niets voor te doen, je kunt het nooit met verstand of handelen benaderen, bereiken, beredeneren. Je bent onderdeel van het geheel dat we Tao noemen. Zoals de berg onberoerd de seizoenen over zich heen laat gaan, regen, wind, sneeuw, de voeten van de wandelaar, het krassen van de kraai, zo ben je opgenomen in Tao, en deel van het geheel.

Maar wij mensen zijn nijverig als mieren. Wij gunnen onszelf geen rust. We moeten jagen en jachten, steeds de hort op, steeds op zoek naar vertier, amusement, bezig zijn, sensatie, eruit halen wat erin zit. Je merkt het, het zijn allemaal platitudes. Het is najagen van wind, ijdelheid der ijdelheden en dat maakt het leven plat als een dubbeltje. Als dan het moment komt dat je als een vlieger van papier neerstort omdat de wind is gestopt met blazen, komt misschien het besef: “was het dat nou” en “was dat alles”.  Bitterheid, teleurstelling is dan je deel. Je kapriolen in de lucht hebben je niets opgeleverd. Je hebt je met elke wind laten meesleuren en bent zelf nergens gebleven, je bent niet dichter bij jezelf gekomen en je zou ook niet weten hoe dat zou moeten.

Dat heeft nu met de ‘wil van de hemel’ te maken: ontdekken wie je bent, wat je taak is en waartoe je leven kan leiden. Niet leven als een fladderaar, maar je bestemming waar maken, je opdracht voltooien die je in dit leven hebt meegekregen. Zo bevat elke naam een geheime code: jouw naam is een opdracht, een werk om te volbrengen. Je kunt je naam leren ontdekken door de betekenis van je naam op te zoeken. Na te gaan waarom je precies deze naam hebt gekregen, maar je kunt nog verder gaan. Elke letter van je naam heeft een eigen dynamiek, een eigen betekenis. In het boek ‘Mysteries of the alphabet’ van Marc Alain Ouaknin beschrijft Ouaknin een methode om de letters van je naam te ontleden en van betekenis te voorzien, de zogenaamde zelfverzonnen naam archeografie. Oaknin schrijft:

“Archeography is the invented word we suggest to designate the analysis and interpretation of words based not only on their etymological roots but also on the original graphic form of the letters of the alphabet, as it was first encountered in proto-Sinaitic script,whose discovery we described, and the origins and development of that first alphabet. The proto-Sinaitic alphabet pioneered the combination of image and letter, of pictogram and alphabetic sign. It can be read from the shape of the image or from the sound it has come to represent, which incorporates the spatial and pictorial dimension of the sign.

Archeography takes the opposite path to the development of writing and tracks it back from the letter to the image in order to find new meanings in words, meanings that enrich the purely etymological meaning or the meaning acquired through normal language.

Archeography does not reject etymology, it complements it through a dialogue and a dialectic that plays a game between “the eye and the ear,” in which the eye listens and the ear can see clearly what it is all about. Archeography is a sort of commentary on the enigma of the biblical verse: ” And all the people saw the voices ‘thunderings’ in the King James version’ (vekol-ha.am roim et ha-qolot, Exodus xx:18).

The vision of the voices, the understanding of a speech through vision, may lie behind this pictographic form embedded from time immemorial in each of the letters of the alphabet.”

Elke letter uit het Hebreeuwse alphabet, waar tenslotte ook ons alphabet uit afgeleid is, heeft een betekenis. De Aleph, A, weergegeven met het teken stier, staat voor kracht, doorzettingsvermogen, vasthoudendheid etc. Kortom alles waar een stier voor kan staan. Zo kun je de hele eigennaam spellen en van betekenis voorzien. Zo ontdek je stap voor stap een nieuwe dimensie in je naam en ook een opdracht om aan te voldoen: namelijk je naam waar maken.

Als dat allemaal te zweverig klinkt, te weinig houvast biedend, dat kan, dan blijft toch gelden dat je leven niet vastligt volgens de normen van de maatschappij of de cultuur waar je deel vanuit maakt. Ook in je naam lig je niet vast, wordt je lot niet definitief onthuld, maar de naam is een opstapje, een klein steuntje in je rug om iets van je leven te maken binnen de mogelijkheden die je hebt. Je naam geeft je een richting, een perspectief. Maar dan moet je wel willen en durven kijken in die richting. In het Taoïsme is de introspectie, de blik naar binnen, een manier om erachter te komen wat goed voor je is en goed voor de wereld. Iets van het Tao openbaart zich ook in jou want je bent er deel van. Taoïsme is meer dan een levenshouding, meer ook dan een filosofie: het is een stelsel van verwijzingen en betekenissen, een soort van taal waarin jij als mens zin kunt ontdekken, waarin je jouw leven diepgang kunt geven. Dat doe je door energie te steken in de zaken die er toe doen. Niet in de buitenkant, de materie, het (financiële) gewin, de dingen die vergankelijk zijn maar in de liefde, de vriendschap, het onderhouden van tolerantie, verdraagzaamheid ten aanzien van elkaar etc. Vrede begint bij jezelf. Bij jouw houding van openheid. Bij jouw gevoel. Vrede is bijvoorbeeld een ‘bevel van de hemel’, net als je kunnen ontplooien in vrijheid, in geborgenheid, in liefde. Tot je recht komen, dat is de kern waar het omdraait. Je zelf ervaren als waardevol, vol van betekenis en vol van waarheid. Dat is ervaren hoe Tao voelt.

Over niet al te lange tijd zal het DNA-profiel van elk mens al na de geboorte bekend zijn. De techniek is er al en het is nu een kwestie van tijd en geld om de techniek op iedereen toe te passen. Je genen zullen je vertellen wat de kans is van verschillende ziektes in je lichaam, de kennis van je genen zal, mits handig toegepast, bepalend worden voor je opvattingen over jezelf en je leven. Ons leven zal nooit meer hetzelfde zijn met dit weten. We overzien het nu nog nauwelijks maar het komt misschien overeen met de ervaring dat je al weet wat er morgen staat te gebeuren zonder dat je er iets aan kunt veranderen. Je genen-paspoort wordt een visionair document waarin je toekomst als kansberekening staat uitgewerkt. Verzekeringen zullen je polissen op maat aanbieden en sommige mensen hebben gewoon pech want die zijn te duur, hun behandeling is onbetaalbaar. Die worden dus afgeschreven. Of beter gezegd, die zijn dan al vanaf hun geboorte afgeschreven, terecht gekomen in het vakje: onnuttig.

Onze drang om meer te willen weten leidt ons onherroepelijk tot het meer willen en kunnen beheersen van de dingen, voorop ons leven. Is dat ons toekomstig lot, gevangen zitten binnen de mazen van onze kennis met betrekking tot ons genetisch patroon? Het lijkt er wel op. Vrijheid wordt afhankelijk van onze lichamelijke constitutie. Onze kennis van onze genen kleurt ons zelf-verstaan en ons verstaan van de wereld. Optimisme en pessimisme krijgen andere accenten en een andere invulling want hoe optimistisch kun je zijn als je kans op een bepaald soort kanker 75% is? Nu weten de meesten van ons nog weinig of zo goed als niets over hun genen en toekomstige ziektes. Niet-weten geeft ruimte, vrijheid en vooral rust. Als de taoïstische uitspraak waar is dat ‘hoe verder je gaat, hoe minder je weet’ zou deze ontwikkeling nog wel eens een heel naar staartje kunnen hebben. In plaats van geluk te verschaffen door deze kennis gebeurt eerder het tegendeel. Mensen worden massaal tot ongelukservaringen veroordeeld omdat ze weten wat hun boven het hoofd kan hangen.  De cursussen om daar mee om te leren gaan zullen als paddenstoelen uit de grond schieten. Een goudmijn voor therapeuten en hulpverleners die van staatswege de ideologie van het ‘optimisme’ moeten prediken want anders is niemand meer bereid om een hand uit te steken voor een ander. Ik zie daarom dit grote gevaar opdoemen: als je alles, of heel veel over jezelf weet vanuit je lichamelijke constitutie loop je het grote gevaar moedeloos te worden, het bijltje erbij neer te gooien als het beeld overwegend negatief is. Je kennis leidt je dan tot je eigen afgrond omdat je al je hoop had gevestigd op een lang en goed leven. Nu komt dat op basis van prognoses waarschijnlijk niet uit. In plaats van aan een ‘bevel van de hemel’ ben je nu onderworpen aan een bevel van je lichaam.

Beheersing en manipulatie van de wereld en van je lichaam gaan hand in hand. Het willen beheersen van de wereld en van je lichaam trekken samen op. Het zijn in zekere zin wegen ten dode. Die dood komt toch wel, maar het plezier ervoor kan aardig worden vergald als je vanaf het begin al bezig bent met je onherroepelijk einde omdat je genen je die informatie verstrekken. Durf je nog te vertrouwen, niet op de wereld buiten jou, maar ook op de krachten in je eigen lichaam, je eigen geest? De ziel is hier aan zet. Zij houdt het leven erin, de moed gaande. Zonder de ziel geen inspiratie, geen toegang tot Tao, geen toegang tot je diepere zelf. De ziel is de sleutel tot de bron, tot de kern waardoor je kan worden geïnspireerd, de weg van de ziel is de weg waarlangs het lot zich voltrekt, jouw levenslot. In de ziel liggen alle krachten opgeslagen. Het is alleen zaak ze dan ook te mobiliseren, om via je ziel het ‘bevel van de hemel’ te leren kennen en handen en voeten te geven.

John Hacking

25 augustus 2015