Graag wens ik jou/jullie goede kerstdagen met veel warmte en voor 2023 veel inspiratie, een einde aan de oorlogen, goede moed
I would like to wish you a good Christmas with lots of warmth and a lot of inspiration for 2023, an end to the wars, good courage
Me gustaría desearles una buena navidad con mucho calor y mucha inspiración para el 2023, fin de las guerras, mucho ánimo
Overweging 18 december 2022 Studentenkerk
Gelezen: Jesaja 7, 10-17 en Matheus 1,18-25
Welkom
Genade en vrede zij met ons allen. Beste mensen welkom op deze 4e advent. De 4e stap die wij samen zetten op weg naar kerst, naar de geboorte van Jezus. Vandaag lezen wij uit Jesaja en uit Matheus. Matheus verhaalt hoe Jozef, die verloofd is met Maria, een droom krijgt. In die droom wordt Jozef aangemoedigd om zijn zwangere verloofde niet te verstoten. Matheus gebruikt daarbij een citaat uit Jesaja dat een jong meisje, in de Griekse vertaling vertaald met maagd, een kind zal krijgen met de naam Immanuel – God met ons…Jozef doet wat hem wordt gevraagd en hij neemt Maria bij zich. En het kind geeft hij de naam Jezus. Maar dan zijn we al bij kerst. En dat is pas volgende week. We maken dus nog even een pas op de plaats. Laten we daarom eerst stil worden en bidden, en de 4 lichten ontsteken op onze adventskrans:
De eerste kaars van het vertrouwen – levavi – opgeheven; Tot U heb ik mijn ziel opgeheven; mijn God, op U vertrouw ik, ik zal niet beschaamd worden.
De tweede kaars van de redding – Populis Sion – volk van Sion; Volk van Sion, ziet! De heer zal komen om alle naties te redden: en de Heer zal u de heerlijkheid van zijn stem laten horen, tot vreugde uwer harten.
De derde kaars van de vreugde – gaudete – verheugt u; Verheugt u altijd in de Heer, ik herhaal het, verheugt u! En de vierde kaars van de rechtvaardigheid – rorate – dauwt; Dauwt, hemelen, van boven, gij wolken, beregene de rechtvaardige: Opdat de aarde zich zal openen en de Heiland er uit zal ontspruiten.
Hoopvol zijn we gestemd, blij van harten, moedig om alles wat op onze weg komt met open vizier aan te gaan – met kracht in onze ziel en liefde in onze gebaren. Zo bidden wij, zo vragen wij, zo danken wij, in Jezus Naam.
Overweging
De bijbel blijft een prachtig en fascinerend boek. Toen ik mij in 2015 bezig hield met de verhalen van en rond Maria, de moeder van Jezus, heb ik een poging gedaan om al die citaten in beeld te vatten. Op de voorkant van het boekje de dromende Jozef. Op de achterkant de engel met een Jozef die nauwelijks herkenbaar is. Twee kanten van hetzelfde verhaal. Jozef centraal – Jozef die droomt en die aangemoedigd wordt om niet bang te zijn om Maria zijn zwangere verloofde bij zich te nemen. En Jozef overweldigd als het ware, klein, omgeven door de kracht van de engel. Op de voorkant staat Jozef centraal, op de achterkant de engel namens God. Wat beiden verbindt is het woord, het woord dat gesproken wordt tot Jozef en dat daarna in zijn gedrag en zijn keuze om te handelen gestalte krijgt.
Hoe het afloopt weten we. Jozef verdwijnt daarna grotendeels uit beeld. Hij wordt nog genoemd bij de vlucht naar Egypte en als vader van Jezus, de timmerman, als het volk zich verbaast over de woorden en de daden van Jezus. Als er wordt gezegd in Matheus 13, ik citeer:
Hij is toch de zoon van de timmerman? Maria is toch zijn moeder, en Jakobus, Josef, Simon en Judas, dat zijn toch zijn broers? En wonen zijn zussen niet allemaal bij ons? Waar heeft Hij dat alles dan vandaan?’ En ze namen aanstoot aan Hem. Maar Jezus zei tegen hen: ‘Een profeet wordt overal erkend behalve in zijn vaderstad en in zijn eigen familie.’ En Hij verrichtte daar niet veel wonderen, vanwege hun ongeloof.
Zo, nu is meteen duidelijk hoe de familieverhoudingen waren en wie er nog allemaal bij Jezus hoorde toen hij als profeet optrad in Israël. Beweren dat Jezus het enige kind van Maria was – dat bv Maria altijd maagd bleef,is dus klinkklare onzin. Maar laten we deze discussie terzijde.
Het citaat uit Jesaja in Matheus dat een maagd zwanger zal worden – vertaald van het Griekse partenos, dat weereen vertaling is van het Hebreeuwse alma, dat (huwbaar) meisje of jonge vrouw betekent – laat zien dat Matheus hiermee een bedoeling had – om te onderstrepen dat het kind in Maria verwekt werd door de Heilige Geest, door de Ruach, de Geest van God.
Daarom vind ik de bijbel fascinerend: omdat het menselijke perspectief en het goddelijke perspectief door elkaar heen lopen. Dat beiden samenkomen in de verhalen en dat er géén moeite wordt gedaan om definitief te kiezen voor het ene of het andere… Dat brengt me meteen bij de vraag welke rol de droom speelt in dit verhaal. En bij de vraag wat de kracht van dromen kan zijn, ook in ons eigen leven. Jozef – de dromer in Matheus doet ook denken aan de zoon van Jakob die in Egypte belangrijke dromen heeft nadat hij door zijn broers is verkocht. Hij schopt het tot onderkoning en zal zich later met zijn broers verzoenen. De dromen van deze Jozef in Egypte komen uit. De droom van Jozef in Matheus ook. Maar alleen omdat hij gehoor geeft aan de stem van de engel. Er ging dus een zekere kracht én urgentie van uit.
Hoe zit het bij ons? Durven wij op onze dromen te vertrouwen? Hebben we wel eens dromen die ons aanwijzingen geven om te handelen? Of is misschien de droom wel zo verdacht geworden na de inzichten van Freud dat ze als onbetrouwbaar worden beschouwd, als fake, als wankel? Waarom ik inzoom op dromen, op het durven volgen van je droom? vraagt u misschien. Omdat we dromen nodig hebben in deze vaak donkere en weerbarstige wereld. Een wereld waarin de laatste tijd soms teveel fake nieuws, teveel complottheoriën, teveel onwaarheid de overhand hebben. Wat is nog waar, waarop durf je te vertrouwen? Welke mensen zijn nog betrouwbaar – kun je nog op hun woord vertrouwen? Alle populisten die hun aanhangers paaien met mooie beloftes, Alle dictators en oorlogshitsers die hun volk voorliegen opdat er geen kritische geluiden klinken, die velen onschuldigen de dood in sturen. Religieuze leiders die mensen die protesteren op straat beschuldigen van een oorlog tegen God en dan maar meteen de rol van God vervullen door deze onschuldigen op te knopen. De Iraanse cellen zitten vol met jongeren die de doodstraf wacht omdat ze in opstand komen tegen een verdorven en corrupt regiem. Hetzelfde in Rusland, hetzelfde in China, in Myamar, en waar ook ter wereld.
We hebben dromers en dromen nodig. Dromen over een rechtvaardige wereld, dromen over vrede en over mensen die deze vrede tot stand brengen. Afgelopen week in de VPRO serie Tegenlicht kwamen een paar Afrikaanse stemmen aan het woord – een positieve kijk op Afrika en op de toekomst. Niet alleen voor Afrika maar voor de hele wereld. Stemmen van mensen die durfden te dromen over een ander Afrika en die de hand aan de ploeg slaan. Europa was in de ogen van een van hen een soort museum geworden. Een continent dat bang is, bang voor vreemde invloeden, voor vluchtelingen. Een continent dat angstig zijn grenzen afschermt en bewaakt. Terwijl er zoveel mensen nodig zijn, als werknemer, als uitvinder, als inspiratiebron. Europa gaat het niet redden met deze houding. Europa durft niet te dromen. Dat is wat wij kunnen leren als we durven: ga voor je dromen, geef alle jongeren zelf de mogelijkheid om hun eigen toekomst waar te maken. Moedig aan tot dromen over een betere en mooiere wereld.
Stop definitief met het kapotmaken van deze wereld waarin planten en dieren en mensen het onderspit delven omdat economische belangen en hebzucht de overhand hebben. Ik ben bijna geneigd te zeggen, lukt het niet op een vredelievende manier – dan maar met meer agressie. Maar dat laatste is de weg van de hopelozen, de weg van de radicaal teleurgestelden, hoewel de boosheid vaak begrijpelijk is. Als leerlingen van Jezus, verwekt door de Heilige Geest, proberen we te vertrouwen op de kracht van het woord en de daden die daar uit volgen. Dabar, Gods woord, omgezet in daad. Droom die waarheid wordt. Jezus én wij als vingerwijzing naar God én zijn woord. Veel inspiratie.
John Hacking
18 december 2022
betekenisgeving & levenshorizon 