- Het geheim van het leven –
Het geheim van het leven is doorgeven wat je hebt ontvangen. Misschien klinkt dit abstract, want wat heb je ontvangen, of wat ontvang je dagelijks in je leven? Je hebt allereerst je leven ontvangen. Hoe kun je dat doorgeven? Door een nageslacht. Of op een religieuze wijze, zoals bijvoorbeeld Jezus van Nazareth liet zien, door brood en wijn als symbool te nemen voor zijn lichaam dat zo in bijeenkomsten doorgegeven wordt aan de volgelingen.
Wat je op andere manieren ontvangt en ontvangen hebt kun je doorgeven: kennis, opvattingen, ervaringen, teksten. Een docent is doorgeefluik maar jij bent dat ook. Jij kunt dat ook zijn als je zaken die je inspireren doorgeeft, ervan getuigt, laat zien hoe ze jou dragen, voeden en op de been houden als het een keer wat minder gaat. Voor mij is poëzie zulk een geschenk dat je ontvangt en dat je doorgeven mag. Als geschenk valt het niet zomaar uit de lucht. Je moet er wel moeite voor doen, er voor openstaan dat het gedicht binnen kan komen, dat je jezelf in de emoties en uitdrukkingen van de dichter mag terugzien, herkennen, dat er iets van een vonk is die overspringt.
Het geheim van het leven is een geheim omdat het niet direct evident is waaruit het leven bestaat en wat er zo geheimzinnig aan is. Als je leven gelijk stelt aan de materiële uitingsvorm – een lichaam – materie – die / dat op de een of andere geheimzinnige wijze meer is dan lichaam, meer dan materie, dan ben je nog niet achter het geheim. Wat ontvang je, wat geef je dan door? Wie ben je zelf, hoe ben je zelf hier terecht gekomen, waar kom je vandaan, waar was je misschien eerst en waar ga je naartoe? Afkomst, herkomst, en toekomst zijn beiden dimensies die nu buiten het hier en nu liggen en waar je eigenlijk nauwelijks iets zinnigs over kunt zeggen omdat je de ervaringen niet hebt en omdat je de kennis niet hebt over deze tijdsdimensies. Alles wat je erover kunt opmerken is afgeleid, een afgeleide. Geen directe kennis, geen deelbare ervaringen. Want wie was je in de baarmoeder en daarvoor, wie zal je zijn over 50 jaar, of zelfs na je dood?
Voor velen zijn dit misschien onzinnige vragen en een vreemde beschouwing. Hier is nu en nu is hier en de rest speculatie (en dus misschien niet ter zake). Maar dan nog blijft het leven een geheim en kun je als mens proberen te achterhalen waarom je leeft en waarvoor je leeft. Wat maakt mijn leven nu de moeite waard en wat maakt het leven de moeite waard om geleefd te worden? Dat zijn vragen die mij al een heel groot deel van mijn leven bezig houden en waarop ik geen definitief antwoord heb. Maar ik heb wel een idee: het idee dat je gedragen kunt worden en dat je jezelf kunt laten dragen. Je kunt je laten dragen door je toe te wijden, door te beseffen dat je niet voor jezelf leeft en dat je kunt doorgeven wat je hebt gekregen.
Dat heeft met inzet te maken, met zelfinzicht (jij bent niet het middelpunt van de wereld, hoewel sommigen daar heel anders over kunnen denken, zelfs als president van een machtig land) en het heeft te maken met zelfwaardering: jij mag ontvangen, je mag ervan genieten, je mag doorgeven. De vorm die jij bent, het kopje voor de thee, kan imperfect zijn. In Japan is die imperfectie voorwaarde voor schoonheid. Daarom hanteren zij een techniek bij het maken van theekopjes die rekening houdt met imperfectie en zij passen dit toe bij het vormen van het kopje in de klei en vooral bij het bakken ervan in de oven.
Tijdelijkheid en imperfectie zijn twee thema’s die in het Japanse denken over kunst, over levenskunst en over esthetica stammen uit het Boeddhisme. Toegepast op ons leven betekent dit: je mag imperfect zijn want het doet niets af aan het doorgeefkarakter ervan en je leven is tijdelijk zoals alles tijdelijk is. Dus verspilling van je leven door je te wijden aan zaken die je niet zoveel opleveren is zonde. Zaken die iets opleveren in je leven zijn meestal ervaringen en vormen van toewijding die energie geven, die je doen opvlammen, die je inspireren.
Zo komen we vanzelf weer uit bij het geheim van het leven. Het geheim aan het geheim is het feit dat de geest in het spel is. Die kracht in jou die geraakt kan worden door bijvoorbeeld een gedicht, die kracht die zich kan laten raken. Een kracht die je helpt bij het openstaan, je open stellen, ook voor het onverwachte. Een zachte kracht, een kracht over overgave, vertrouwen, niet alles in de hand willen hebben, en dus eigenlijk heel bang zijn.
Het geheim van het leven is doorgeven wat je hebt ontvangen: je lichaam, bezield door je geest die via jouw lichaam met jouw lichaam en geestkracht anderen kan bezielen, cadeaus geven, laten merken dat je samen betekenis geeft aan het leven.
John Hacking
7 juni 2018
betekenisgeving & levenshorizon 