Meine Worte erwarten, dass ich Vertrauen zu ihnen wecke
Elazar Benyoëts, Sandkronen p. 71
Over geloven en de actualiteit
Das Schweigen öffnet uns die Ohren
für alles in die Leere gesprochene
Ich spreche von Gott, weil ich glaube, es tun zu können,
aber warum glaube ich das, und was hat dies
mit dem Glauben zu tun.
Mein Glaube hat mit mir zu tun und nicht mit Gott.
Warum spreche ich dann von Gott und nicht von mir.
Was sagte ich aber, spräche ich von meinem Glauben oder von mir.
Elazar Benyoëts, Die Eselin Bileams p. 37
Jeder legt seine eigene
Tränensammlung an
Elazar Benyoëts, Sandkronen p. 87
Dat geldt ook voor elke vluchteling die voor 7000 euro de oversteek in de winter waagt op een woelige en onbetrouwbare Middellandse zee of die via mensenhandelaars terecht komt in de prostitutie (met 35.000 euro schuld). Mensenhandelaren verdienen goudgeld aan de angst van de West/Oost-Europeanen voor de stromen vluchtelingen. Die stroom moet kost wat kost worden ingeperkt. Geen hek te hoog, geen kosten teveel. Het gevolg van een hartvochtig asielbeleid en het ontbreken van andere wegen om Europa binnen te komen is een groot aantal doden. Verdronken, aangespoeld aan de kusten van Italië en Spanje. In plaats van een reis met de trein, het vliegtuig of de auto, een levensgevaarlijke tocht over het water in gammele bootjes. In plaats van een selectief beleid aan de grenzen waarbij gekeken wordt naar kwaliteiten van mensen, naar kennis, naar vaardigheden en naar motivatie om te werken, betaling van mensonvriendelijke regimes die tallozen opsluiten in kampen aan de Noord-Afrikaanse kusten. Niet alleen de mensenhandelaars die bootjes verzorgen, ook de overheden in Europa doen mee aan deze dodelijke mensenhandel. Ook zij maken zich schuldig aan moord. Want anders kan dit niet genoemd worden. Mensen moedwillig in levensgevaarlijke situaties brengen is in mijn ogen een poging tot doodslag en als ze overlijden is het moord want het had voorkomen kunnen worden met een ander beleid en andere maatregels. Talloze minderjarige meisjes verdwijnen daarnaast uit opvangplekken en asielzoekerscentra en komen via tussenpersonen in de prostitutie terecht. Voor hen is er geen bescherming, geen aparte zorg, geen opvang die recht doet aan hun situatie.
Wij wassen onze handen in onschuld want het probleem van de vluchtelingenstromen is zogenaamd onoplosbaar en voor velen een ver van mijn bed show. Wij zijn alleen maar bang, bang dat er wat kruimels van onze welvaart van de tafel vallen, kruimels die we zelf zo hard nodig schijnen te hebben. Mensen in onze samenleving met minder welvaart, meer afhankelijk van uitkeringen en van goodwill van de overheid voelen zich bekocht als asielzoekers voorrang krijgen bij het vinden van een woning. Politieke populisten spinnen daar garen bij en vergroten hun invloed door rond te bazuinen dat het land op slot moet en dat de welvaart ten eerste ten goede moet komen aan de eigen inwoners, de landgenoten. Liefst alle grenzen dicht en strenge controles. Dat zou dan de oplossing moeten zijn. Maar de welvaart die overblijft wordt door anderen verdeeld en ook de armlastigen zullen geen vinger in de pap krijgen om mee te beslissen over al dat geld. Als de vluchtelingenstromen een effect zijn van de ongelijke verdeling van goederen en welvaart in de wereld, kan een beleid en ook geen maatregel hen tegenhouden. Wat er ook geroepen wordt. Misschien moeten eerst de goede vragen worden gesteld: hoezo vluchteling, hoezo asielzoeker, hoezo armoede? Hoezo vluchtelingenstromen? Waarom offeren mensen alles op en wagen ze hun leven om hier te geraken, wat verwachten ze? En wat zou jij doen in hun situatie?
Eine gute Frage
bedient sich vieler Antworten
Eine gute Formulierung
ist eine ausweichende Antwort
Die Frage nach Gott –
was ist das Fragen ohne Gott?
Es sind die Fragen
de uns überragen
Die Antwort steht außer Frage,
darum mit einem Bein auch in den Sternen
Elazar Benyoëts, Sandkronen p. 70
Die Antworten haben keine andere Quelle als die Fragen
Beunruhigende Fragen verdienen beunruhigende Antworten
Elazar Benyoëts, Scheinhellig p. 110
Ook voor de aanhangers van een religie, mensen die op de een of andere wijze in God of in een god geloven, blijven vragen fundamenteel en zijn er geen makkelijke antwoorden op de situaties die zich in het leven voordoen. Zoals Benyoëts zegt:
Gott ist die Aussicht,
nicht die Auskunft
Daarmee is slechts heel sporadisch aangeduid welke kant het op moet. Er zijn geen makkelijke oplossingen en elk antwoord heeft zijn prijs. Maar wat is je geloof je waard, hoever wil je gaan om te investeren in een medemens? Hoe kostbaar is een medemens in jouw ogen? En als dat niet zo is, kun je jezelf dan nog wel gelovige noemen, aanhanger van een God die expliciet vraagt om oog voor de naaste te hebben? Een aantal citaten gaat hier nader op in…God, wereld, mens…Benyoëts heeft dit in diverse bundels uitgewerkt en keert voortdurend terug op de vraag naar God en het menselijk handelen. Wij wonen op deze aarde en de aarde is aan ons geschonken, om haar te behoeden, haar te verzorgen, haar te koesteren. Politieke utopieën zijn pogingen om hier een draai aan te geven, ook zonder geloof en zonder God. Politieke programma’s hebben eeuwenlang het menselijk handelen bepaald en doen dat voortdurend. Maar wordt de wereld, wordt de mens, wordt de samenleving daar beter van als het onrecht blijft bestaan en de welvaart ongelijk verdeeld blijft? Hoeveel utopieën, hoeveel zogenaamde revoluties zijn niet geëindigd in een dictatuur van enkelen en daarna in een bloedbad? 50 miljoen verbannen Chinezen, 20 miljoen gedode landgenoten omdat ze niet in het plaatje van de grote leider Mao pasten, of in het plaatje van Stalin (ook miljoenen verbannen en vermoorde landgenoten), of in het plaatje van Hitler die daarnaast ook nog genocide pleegde op alles wat in zijn ogen voor ‘ontaard’ moest doorgaan. Nog altijd zijn er velen die dit soort leiders verheerlijken, die terug willen naar die tijd, die de geschiedenis ontkennen, die de geschiedenis in hun eigen voordeel willen kleuren. Het resultaat is uiteindelijk een bloedbad als je hun laat begaan en ook alle ontwikkelingen die daarna hebben plaatsgevonden zijn geen garantie dat niet nooit meer zal gebeuren. de volksverdrijvingen en moorden in Myanmar, Rwanda, Jemen, Soedan, Ethiopië, China met de opsluiting van een groot deel van de Oeigoeren in moderne concentratiekampen, het zijn evenzovele voorbeelden.
In Sicherheit –
in Zweifelhaft
Legt man sich fest,
zwingt man sich auf
Unsere Vergangenheit
geht uns nach,
und kommt uns
an jeder Ecke entgegen
Utopien wirken höchstens für ihre Zeit,
das Paradies lebt aber in allen
Vorstellungen fort
Elazar Benyoëts, Sandkronen p. 168
Die Bibel handelt nicht von Gott,
sondern vom Handeln Gottes
und ist darum auch seine Heilige Schrift
Wenn die Augen schweigen
und das Wort ganz Ohr ist,
findet Offenbarung statt
Das Gebot verankert die Schrift
in Gottes Offenbarung
Die Gebote Gottes,
in Psalmen gefasst,
sind unverrückbar
Elazar Benyoëts, Sandkronen p. 119
Gott ist in seiner Schöpfung
und kommt mit ihr
nicht zur Welt.
Wäre die Schöpfung
in der Welt,
wie das Paradies
in der Schöpfung,
dann wären Gottes Pläne
in unserer Hand
Elazar Benyoëts, Sandkronen p. 105
Meine Erkenntnis reicht aus,
Gut und Böse zu unterscheiden,
nicht aber das Wahre,
das sie beide ausmacht
und zusammenhält,
zu begreifen.
Um das zu erkennen,
hätte ich vom Baum des Lebens
kosten müssen
Nach der Vertreibung Adams,
hatte auch Gott
im Paradies nichts mehr zu suchen
Elazar Benyoëts, Sandkronen p. 106
Utopien erzeugen kein Gedächtnis
und hinterlassen keine Erinnerungen
Das Paradies war die Idee
der Verbannung
die Welt als erste Exil
Das Paradies verliert man
mit der Kindheit,
die Unschuld in der Liebe
Elazar Benyoëts, Sandkronen p. 107
Den Glaube braucht man für sich,
die Liebe für Gott,
die Hoffnung für das Ausbleibende
Des Glaubens Zweifel
ist noch Andacht,
nicht mehr Gottesdienst
Gott erweist auch dem Ungläubigen
seine Gnade:
Er entzieht sich ihm
“Es gibt sogar eine Dichtung,
die ihren Glanz
der Abwesenheit Gottes verdankt”
Charles Péguy
Auch Zweifel,
wenn sie schmecken soll
müssen zu Brot gemahlen werden
Elazar Benyoëts, Sandkronen
Alles Leben heißt Sprache;
die Existenz ist stumm,
sie heißt Tod
Elazar Benyoëts, Scheinhellig
Die Sprache bildet ein und denkt sich aus
Sprache – Gehalt des Seins
und Halt des Seienden.
Was mir die Sprache nicht zeigt,
wird mir Gott kaum offenbaren.
Die Sprache stellt den nicht abreissbaren
Zusammenhang her
zwischen Sein und Werden.
In der Sprache liegt geborgen
das helle Einst,
die Nacht von morgen.
Alles Leben heißt Sprache;
die Existenz ist stumm,
sie heißt Tod
Elazar Benyoëts, Fraglicht p. 59
Die Sprache zeigt an, was sich zeigen wird
Die Sprache beschwert die Dinge;
dadurch werden sie fassbar
und sind doch nicht aufzuheben.
Die Sprache erweitert die Sicht
und begrenzt die Ansicht.
Aus der Sprache lässt sich nichts wegdenken
darum gibt es in ihr auch nicht Undenkbares.
Die Sprache behält ihre Glaubwürdigkeit dadurch,
dass keiner sagen kann, was er sagen würde.
Die Sprache überwinden
und zugleich aus ihr schaffen,
das ist das Paradoxon,
an dem Dichtung geprüft wird
Elazar Benyoëts, Fraglicht p. 60
Waar zouden we zijn zonder taal, zonder dé taal? Zonder de wijze waarop we met elkaar kunnen communiceren met woorden, met begrippen, met inhouden die wij vastklinken aan taalvormen, taaluitingen, taal als zodanig? Zonder taal zouden we niet bestaan, zou er geen wereld zijn, geen cultuur, geen beschaving en ook geen mens die zichzelf aan de top van piramide waant als resultaat van een miljoenjaren lang proces van ontwikkeling. Voor de gelovige die in God gelooft, die contact zoekt met God, die erop vertrouwt dat God er ook voor hem of haar is, wordt het extra moeilijk want vaak ontbreekt de taal, het contact. Bidden is dan wel een taal, maar bidden vindt plaats vanuit één kant. Bidden dat zelf halt houdt bij vragen, bij wensen, bij een verzoek om iets, is maar een half gebed, of eigenlijk is het geen gebed want waarom zou je een wensenlijstje opdreunen als je weet dat de hemel nooit op die wijze antwoord geeft? God stuurt geen gewenste cadeautjes uit de hemel. De inzet is verkeerd, de start is vals, de verwachting die eraan gekoppeld is, zal worden teleurgesteld. Je kunt je leven in Gods hand leggen, er naar leven, dat uitspreken, maar antwoorden zul je niet krijgen, niet in de zin van een woord dat uit de hemel klinkt. Je bent het altijd zelf die de antwoorden aanreikt op je eigen vragen. Je bent het zelf die de twijfel aangaat en probeert verder te ploeteren. Dat geldt ook voor de mystiek ingestelde mens, hoewel die verder kan komen dan zo op het eerste gezicht lijkt. Benyoëtz noemt de mystieke mens realistisch. Velen zullen hem dat niet nazeggen. Maar wat is werkelijkheid eigenlijk? Wat hebben we werkelijk in handen? We hebben en we zijn een lichaam. Dat is een feit. Maar hoe we ons hierin kunnen vinden, hiermee kunnen leven, hierin kunnen existeren is ook niet kant en klaar gegeven. Kunstmatige intelligentie die nu wordt ingezet om de mens te vervangen, om processen automatisch te laten verlopen, om creatieve stappen te zetten, om nieuwe programma’s te ontwerpen om problemen op te lossen of onderzoek te doen, betekent alleen maar dat stukje bij beetje de mens los komt van zijn lichaam. Het lichaam en de vanzelfsprekendheid wordt langzaam en sluipenderwijs losgelaten. Ook de taal wordt overgelaten aan deze vorm van intelligentie. Binnenkort kunnen we nauwelijks nog onderscheiden tussen een mens en zijn artificiële gestalte. Ondanks de zegen (het leven dat ook een gelukkig leven kan zijn) en de vloek van het lichaam (de dood die een keer komt) is het maar de vraag of deze vormen van kunstmatigheid eenzelfde zegen zullen zijn en deel kunnen hebben aan de zegen van de mens. De vervanging van het lichaam zal niet zonder gevolgen blijven voor een mens die door en door lichamelijk is en die door en door lichamelijk functioneert in en op alle niveaus van zijn leven.
Der Mystiker: Realist der Existenz
Der Sprachlose und der Sprachbesessene
sind an der Schwelle Gottes
Mystik – Sprachleere
»Die Mystik ist nicht geduldig genug, um auf die Offenbarung Gottes zu warten.«
Der Mystiker kommt immer wieder auf sich zu schweigen
Will ich Gott selbst treu sein,
muss ich mir selbst treu bleiben,
denn wer ist Gott selbst?
CREDO: Auf Beschluss meiner Augen öffnen sich mir die Tore
»Ich bin nicht Gott. Ich kann nicht alles. Ich sehe nicht alles.
Ich weiß nicht alles. Ich bin nicht ewig. Ich leide nicht alles.
Ich vollbringe nicht alles. Ich nehme nicht an allem teil.
Ich kann nicht alles umfassen, alles erleben.
Meine Liebe hat wenig Macht.
Meine Ehrfurcht vermag nur wenig zu beseligen.
Meine Fürsorge bringt nur geringen Nutzen.
Meine Voraussicht reicht nicht weit
und erstreckt sich nur auf weniges.
Also kann ich selig sein in meiner Enge
und unbesorgt durch meine Werke,
Gott mit einem Lob preisen, das Gottes würdig wäre.«
Ich kenne Gott intim nur als Seufzer:
>Mein Gott! <
Er erweist sich mir natürlich und zwingend,
gnädig und grausam,
worthaltend und entsprechend;
er erhebt mich lichtvoll
und blast mich barmherzig aus
CREDO: Nichts halt den Menschen zurück, wenn Gott ihn ruft. Als seine Sprache: Ausgelebt – nicht ausgesprochen
Gott nimmt uns bei seinem Wort
Wir erkennen den Schöpfer in seiner Schöpfung nicht, Gott aber im Reiche Gottes
Jedes Wort muss sich täglich vor Gott stellen, damit es für sein schöpferisches Werk tauge
Sprache macht die Schöpfung zur Welt, den Schöpfer zum Gott, für diese Welt verantwortlich
Wir kennen das Wort Gottes nur in unserer Sprache, darum kann er uns, nicht aber wir ihn beim Wort nehmen
Die Religionen scheiden und trennen, sie sind verbindlich; der Glaube verbindet nur, er lässt keine Unterschiede gelten, weile er keine kennt. Das sind sein Ruhm und sein Nachteil
Benyoëts, Elazar, Scheinhellig
Gott lieben – aufbegehren.
Der Glaube ist das älteste Spiel
mit dem Feuer.
Als Menschen haltlos,
sind wir als Geschöpfe
doch in einem Plan enthalten.
Es ist des Menschen Jammer,
dass er nicht fertig wird mit dem,
was der Schöpfer vollbrachte.
Endlich bin ich nur,
sofern ich abfällig bin
Elazar Benyoëts, Fraglicht p. 137
De taal van het geweld snoert velen de mond. Oorlogen woeden voort omdat er niet gesproken wordt. En als er al gesproken wordt is het niet met maar tegen de ander. De taal van de gelovige die de andere gelovige niet wil horen is gewelddadig. Er is geen sleutel die alle sloten van de werkelijkheid kan openen. Er is geen oplossing voor alle problemen, er is geen Messias die allen gaat verlossen. We blijven ronddrijven in een meer van vragen, twijfels en veelal vaak valse zekerheden. Draaikolken trekken ons naar beneden, en wat ons daar wacht is slechts de dood. Verstikt in onze eigen taal sterven we op het slachtveld waar we de ander niet als mens beschouwen. Zo kleuren we ons leven en geven we ook ons geloof gestalte. Onze daden maken het zichtbaar, de prijs die we betalen laat zien op welke weg we zitten. Is het een weg ten heil, en heil voor allen, of hebben we slechts ons eigen zielenheil op het oog? Hoe werkelijk is mijn leven, mijn wereld, werkelijk in de zin van realistisch, in de zin van – niet in een bubbel-levend? Kan ik wel over mijn grenzen heen kijken? Geloven in God is de uitnodiging om dat voortdurend te doen, te praktiseren. Dat geldt ook voor de tijd, de toekomst, de handelingen in het heden. Benyoëts gaat die uitdaging op veel manieren aan. Zijn overdenkingen zijn allemaal pogingen om te naderen, om te verkennen, om taal te vinden voor die relatie. Daarom in mijn ogen de moeite waard om bij stil te staan en in het eigen leven te verkennen. Niet dat daarmee antwoorden worden gegeven als oplossing op veel vragen; ze zijn eerder een pas op de plaats, een uitnodiging om stil te staan, te verkennen, te reflecteren op de situatie waar we ons in bevinden, ook en vooral als gelovige in een wereld die zo haar eigen gang gaat. Een wereld ook die gewelddadig met je afrekent als je kritiek durft te hebben op de gang van zaken, als je de machthebbers wijst op hun verantwoordelijkheid als die niet wordt nagekomen. In hoeveel landen wordt kritiek op de overheid niet beschouwd als vorm van terreur, of landverraad, of erger nog als opstapje naar de doodstraf? Iran, Rusland, China, de repressie neemt toe. In andere landen grijpen machthebbers naar het wapen van de censuur. De pers moet de mond worden gesnoerd zoals in Turkije, India, Hongarije, Venezuela en talloze andere landen. Hoeveel journalisten zijn er de laatste 10 jaar niet moedwillig vermoord omdat ze kritisch waren op de ontwikkelingen in hun land?
Wirklichkeit ist, was sich träumen lässt
Hoffnung – der Trugschluss aller Erwartungen.
Dass etwas ‘kommen müsse’, besagt nur,
das man wartet.
Metaphysik – Daseinsverliebtheit.
Existenz – das Leben in Fragestellung.
Der Messias war noch immer das Opfer
seines Verkünders.
In Erwartung vergehend,
in Hoffnung unverbleiblich.
Man träumt vom Paradies
und verschläft darüber Himmel und Erde
Elazar Benyoëts, Fraglicht p. 247
Den Glauben braucht man für sich,
die Liebe für Gott
Kein Glaube kann lebendiger sein
als der Gott, der ihm innewohnt.
Verlass ich meinen Gauben,
verlass ich mich auf Gott.
Mein Glaube verließ mich,
ich aber weiche nicht von Gott.
Eine Schöpferwelt besteht nicht
aus Gegensätzen, sondern
aus Gegenteilen.
Gott steht am Ende,
ich gelange aber ohne ihn
nicht dahin.
Das Kommen des Messias –
das schrittweise Abnehmen
der Zukunft
Elazar Benyoëts, Fraglicht p. 133
Überall stehen wir – Traum gegen Traum
Von einer Idee kennen wir
nur deren Schatten, uns
Das Wirkliche – das Möglichgewordene
Solange man zweifeln kann,
gibt es keinen Grund zu verzweifeln
Atmen, das ist immer auch staubaufsaugen
Elazar Benyoëts, Fraglicht p. 351
Dein Gott ist mit dir
auf der Suche nach ihm
Gott ist nicht das Leben,
das Leben mit Ihm ists.
Gott verlangt von dir
ein einziges Opfer:
deinen Unglauben.
Du brauchst nicht zu glauben,
nur zuzuhören,
wenn Er zu dir spricht.
Willst du deine Ruhe finden,
lass dich nicht beruhigen.
Gibst du Gott deine Liebe,
darfst du deine Zweifel behalten
Elazar Benyoëts, Fraglicht p. 262
Glaube – die Leere, in die man spricht
Der Glaube kann sich nur bezeugen,
niemals überzeugen.
Das Geglaubte bleibt nicht aus,
es ist das Ausbleibende.
Man kann nur an seinen Gott glauben;
an seinem Glauben
kann man nur zweifeln.
Der Zweifel ist eine Ablenkung
vom Glauben auf Gott hin
Elazar Benyoëts, Fraglicht p. 72
Glaube – grundloses bestehen
Der fromme Wunsch
verdunkelt den heiligen Glauben.
Die Offenbarung versandete
in allen mögliche Erscheinungen.
Gott erscheint nicht in Wirklichkeit,
er offenbart sich in Wahrheit.
Es gibt keinen Glauben
außerhalb des gläubigen Lebens
Elazar Benyoëts, Fraglicht p. 73
Das Unsichtbare
lässt sich nicht verschweigen.
So wird es offenbar
Gott erscheint.
Der Glaube kommt vor –
in der Sprache.
An Gott muss man nicht glauben.
sondern auf ihn gerichtet sein.
Wen Gott versuchen will,
über den bringt er den Glauben.
Der Glaube folgt, verzückt,
seinem Ausdruck nach
Elazar Benyoëts, Fraglicht p. 74
Der Glaube führt zu Gott,
verbürgt aber nicht die Ankunft
Der Glaube ist das Tuch,
in dem sich Gottes Antlitz verhüllt.
Im Gebet steh man nicht vor Gott,
sondern stellt sich ihm.
Gottes Ferne ist es, die den Menschen
so nahe geht.
Bei Gott! – Wie weit ist es doch.
Wer von Gott nichts weiß,
ist von ihm auch nicht entfernt
Elazar Benyoëts, Fraglicht p. 75
Der Messias war noch immer das Opfer seines Verkünders. De verwachting van de Messias en hopen op de komst van de Messias, misschien terecht als je in nood zit, als er veel geleden wordt, als de situatie onhoudbaar is geworden. Maar komt hij dan ook (of is het een zij, een het?); tot nu toe is de verlossing uitgebleven en heeft de Messias zich niet laten zien. Denken dat de Messias en zijn komst alles zal oplossen is een illusie. Een dergelijke komst van een Messias, een ingrijpen vanuit de hemel, zou betekenen dat de menselijke geschiedenis met een klap voorbij zou zijn. En alles wat daaraan vooraf is gegaan zou dan ook in een klap volslagen nonsens zijn geweest, want met de komst van de Messias is opeens alle leed geleden, alle ellende voorbij en ook de toekomst is dan afgesloten want het verleden wordt van nul en generlei waarde. Of met andere woorden: het lijden uit het verleden en het heden is voor niets geweest, zinloos, waardeloos want de hemel heeft gesproken. En daar gelden andere normen, andere waarderingen, andere oplossingen. Als idee is de komst van de Messias te begrijpen, als werkelijkheid is het absurd. Want hoe zou ooit alles wat hier op aarde tot ontwikkeling is gekomen in een proces van miljoenen jaren opeens tot stilstand moeten komen? Als mens staan we niet los van de natuur, de ontwikkeling van de aarde, de groei en transformatie van alle levende processen waar we deel vanuit maken. We zijn met alles en met iedereen verbonden. Een Messias die enkel de mens zou komen redden is een gotspe. 8 miljard mensen in één keer gered? En waarvan dan gered? Van zijn geploeter en gezwoeg, van zijn mislukken en falen, van zijn verkeerde instelling en verkeerde aannames? Van zijn hebzucht en zijn onmacht, van zijn gewelddadigheid en zijn verlangens, zijn hang naar macht en rijkdom? Zijn narcistisch egoïsme en wil tot zelfbehoud kost wat het kost? Ik geloof er niks van. De verantwoordelijkheid blijft op ons bordje liggen, ongeacht wat je nu gelooft en waar je nu voor staat. Daar moeten we het mee doen, vertrouwen als vorm van geloven is een begaanbare weg, een weg naar een toekomst waarin velen tot hun recht kunnen komen. Als we maar durven, durven op eigen benen te staan. Met wat inspiratie uit ons persoonlijk geloven en ons gedeeld geloven.
John Hacking
30 maart 2023
Bronnen:
Elazar Benyoëts, Sandkronen. Eine Lesung, Wien 2012 (Braumüller)
Elazar Benyoëts, Fraglicht. Aphorismen 1977-2007, Wien 2010 (Braumüller)
Elazar Benyoëts, Scheinhellig. Variationen über ein verlorenes Thema, Wien 209 (Braumüller)
Elazar Benyoëts, Die Eselin Bileams und Kohelets Hund, München 2007 (Carl Hanser Verlag)
betekenisgeving & levenshorizon 